[DATABASE] NS Rijtuigen Plan D in N

[WilcoV]

In 1949 werd door NS besloten het rijtuigpark te moderniseren en D rijtuigen aan te schaffen welke de typeaanduiding Plan D kregen. Bij Beijnes en Werkspoor werden 20 AB rijtuigen, 40 C rijtuigen en 10 RD rijtuigen besteld. Het ontwerp was gebaseerd op de vooroorlogse bolkop rijtuigen. Hierdoor leken de rijtuigen nogal op de bolkoprijtuigen, maar kregen wel andere draaistellen (Type S).
De belangrijkste uiterlijke verschillen waren de aangebrachte dakgoten en elektrische sluitseinen. In de jaren 1950 werden de rijtuigen in de toen gangbare turquoise kleur in dienst genomen. Enige jaren later werd dit vervangen door de Berlijns blauwe kleurstelling waarin de rijtuigen zouden blijven rondrijden.
In de periode 1974-1978 gingen alle rijtuigen buiten dienst. Alleen de RD rijtuigen werden omgebouwd tot stuurstandrijtuigen voor de trek-duw Beneluxtreinen. In deze vorm deden ze dienst tot ze in 1987 werden vervangen door Benelux rijtuigen van het type ICR.

AB7701-7720
De AB rijtuigen hadden acht coupés. Hierbij konden de twee middencoupés door het verwijderen van zitplaatsen geklasseerd worden als 1e klasse. Deze waren ook iets groter dan de overige coupés. Ondanks dit flexibele concept werd aan de buitenzijde wel een 1e klasse bord aangebracht. Geheel in de lijn van het toenmalige denken was de helft van de coupés ingericht als rookcoupé en de andere helft als roken/niet-roken coupé. In de roken/niet-roken coupés konden de asbakken worden afgesloten. Langs de coupés liep een zijgang met vier klapstoelen. Aan beide uiteinden van het rijtuig bevond zich een toilet. Tussen de rijtuigen bevonden zich twee schuifdeuren naar de overgang met vouwbalg. De 1e klasse stoelen waren rood, de 2e klasse grijs.
Bij de internationale klasse wijziging in 1956 werden de AB rijtuigen voortaan geheel 1e klasse rijtuigen in de reeks A7701-7720.
In het begin van de jaren 1960 werden acht 1e klasse rijtuigen omgebouwd tot 2e klasse rijtuigen. Dit waren de A7706, 7707, 7713, 7714, 7715, 7717, 7719 en 7720 die werden gewijzigd tot B7851-7858. De A7716 en 7718 werden vernummerd tot A7706 en 7707, waarmee de reeks A7701-7712 ontstond.
Bij de invoering van de computernummers in 1969 kregen de A7701-7712 de nummers 51 84 18-40 101-5 t/m 114-8 en - B7851-7858 de nummers 50 84 28-37 115-9 t/m 124-1.

C7801-7840
De derde klasse rijtuigen hadden negen coupés met een zijgang. De algehele inrichting was vooral soberder dan de AB rijtuigen. In de gang waren geen klapstoelen. Wel waren er ook twee toiletten, aan beide uiteinden één.
Bij de internationale klasse wijziging in 1956 werden de C rijtuigen gepromoveerd tot 2e klasse rijtuigen in de reeks B7801-7840.
Bij de invoering van de computernummers in 1969 kregen de B7801-7840 de nummers 51 84 29-40 101-2 t/m 148-3.

RD7651-7660
De RD rijtuigen hadden een keuken, restauratiegedeelte en bagagegedeelte. In het restauratiegedeelte was ruimte voor 15 reizigers. Verder had het restauratiegedeelte een bar. In het rijtuig was ook een conducteursruimte.
In 1954 werden de RD rijtuigen verbouwd. De tot dan toe aanwezige barruimte en informatrice ruimte werden verwijderd waardoor er 23 zitplaatsen kwamen. De geplande telefooncel werd als afgesloten ruimte behouden.
In 1961 kregen de rijtuigen de aanduiding WRD7651-7660 en in 1969 bij de invoering van de computernummers met respectievelijk de aanduiding 51 84 87-40 101-1 t/m 108-6 en 51 84 87-40 111-0 en 51 84 87-40 112-8.
In 1974 werden de RD rijtuigen verbouwd tot stuurstandrijtuigen voor de Benelux dienst en kregen de nummers 61 84 87-38 101-3 t/m 108-8. De 108-8 was hierbij de ex-RD7660.
De RD 87-40 105 en 87-40 111 werden niet verbouwd. De 51 84 87-40 105-2 werd hierom gewijzigd in 61 84 87-38 112-0. Beide rijtuigen werden in 1978 gewijzigd in 51 84 87-30 111-2 en 61 84 87-30 112-8.
Het stuurstandrijtuig 61 84 87-38 107-0 werd In 1988 verbouwd en tot 80 84 978 1 805-0 ten behoeve van afnameritten voor de 6400 serie diesel locomotieven. Dit rijtuig is nu eigendom van BSH.

De volgende Plan D rijtuigen zijn bewaarde gebleven:
AB7704 als A7704 bij VSM
AB7705 als A7705 bij VSM
AB7709 als A7709 bij NSM
C7838 als B7838 bij VSM
RD7658 als WRDk bij BSH Haarlem
RD7659 als RD7659 bij NSM

[WilcoV]

Plan D in N spoor

Arnold
De Arnold Plan D rijtuigen zijn eigenlijk Plan K rijtuigen in een Plan D jasje

3680
AB rijtuig Blauw ongenummerd

3680-10
1e klasse rijtuig Blauw 51 84 18-40 106-4

3680-11
2e klasse rijtuig Blauw 51 84 28-37 121-6

3680-12
AB rijtuig Blauw 51 84 18-40 105-6

3680-13
C rijtuig Blauw 51 84 28-37 108-3

3680-14
A rijtuig in Turquoise A 7801

3680-15
B rijtuig in Turquoise B 7369

3680-16
AB rijtuig in Turquoise AB 7706

3680-17
C rijtuig in Turquoise C 7823

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

THS Model

2501
Plan D Restauratierijtuig Turquoize RD7660

2502
Plan D Restauratierijtuig Blauw RD7651

2506
Plan D Restauratierijtuig Blauw 51 84 874 0 111-0

2507
RD bouwpakket

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

THS Realix

7526.27 (2011)
Plan D Restauratierijtuig Blauw RD7651

7526.272 (2014)
Plan D Restauratierijtuig Blauw RD7651

7526.37 (2014)
Plan D Restauratierijtuig Blauw 51 84 874 0 111-0

7526.37
NS Plan D restauratierijtuig Donkerblauw RD 7651

7526.87
Plan D Restauratierijtuig Turquoise RD7660

7526.872 (2014)
Plan D Restauratierijtuig Turquoise RD7651

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Spoorobjecten/Mitchell Jetten/Shapeways

Plan D Stuurstand
Kap voor de Plan D stuurstand WRD

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

PBN Design/Pjotr500

Plan D onderstel
Onderstel voor Plan D rijtuigen

Plan D Restauratierijtuig
Kap en onderdelen Plan D restauratierijtuig

[WilcoV]

Plan D onderstel en kap restauratierijtuig van PBN Design toegevoegd aan de database.

[Sibbesuisje]

Ik heb zelf de 4 verschillende Arnold blauwe uitvoeringen met NS logo. Leuke wagons. Echter, ik las recentelijk dat de derde klasse in Europa eind jaren 50 was afgeschaft. Dus model 3680-013, welke een C uitvoering is met 3e klas aanduidingen, is dat dan een fantasie model? Of reden er in de jaren 70 (NS logo was pas 1968 ingevoerd) wel 3e klas Plan D wagons rond?

Ik had toen ook maar eens op Somda gezocht, en het viel me op dat het wagon nr (51 84 28-37-108-3) ook nergens vernoemd staat. Dit terwijl van de modellen 3680-10 en 3680-12 (1e klasse en 1e/2e klasse) wel de UIC nummers in de lijst stonden vermeld (https://www.railwiki.nl/index.php/D_-_Rijtuigen_Plan_D). Overigens was het UIC nummer van 3680-011 (50 84 28-37-121-6, 2e klasse) ook niet te vinden in de lijst op Somda.

[Pleun]

In 1956 werd in heel Europa de 3e klasse afgeschaft.
De (oude) gecombineerde 1e en 2e klasse ("AB") Plan D rijtuigen werden toen omgenummerd naar de (nieuwe) 1e klasse ("A").
De (oude) 3e klasse ("C") Plan D rijtuigen werden toen omgenummerd naar de (nieuwe) 2e klasse ("B").
Model 3680-013 stelt een 2e klasse rijtuig voor en zou dus eigenlijk een "B" rijtuig genoemd worden.
Alle Arnold Plan-D modellen zijn sowieso fantasiemodellen, want het ze zijn gebaseerd op een Plan-K model.
De computernummers van zowel 3680-011 als 3680-013 zijn wel kloppende nummers, maar er lijken geen rijtuigen bestaan te hebben met deze nummers, zie https://www.martijnhaman.nl/pland_nummers.htm

[Sibbesuisje]

Bedankt Pleun,

dat bevestigd dan wat ik dacht. De site van Martijn Haman is ook wel een goede bron

[Hoontje]

Hallo,

Enkele Plan D's uit mijn verzameling:



Plan D - WrDk van Bisschop met rijtuignummer: 61 84 87 88 105 4



Plan D - Rd uitvoering, onbekende bouwer met rijtuignummer: 51 84 87-40 111-6



Plan D - Arnold Rapido 0168-10



Plan D - 1e klasse, onbekende bouwer met rijtuignummer: 50 84 28-37 121-6

Indien gewenst kan ik wel een keer betere foto's maken,

Groetjes,

Hoontje