De Baureihe 38 is een verzameling van locomotieven met de asindeling 2'C. De locomotieven hebben dezelfde kenmerken, maar lijken in uiterlijk soms heel verschillend. De indeling is als volgt, Baureihe 38.0 is de Bayerische Staatsbahnen P3/5N, Baureihe 38.2-3 is de Sächsische XII H2, 38.4 is de Bayerische Staatsbahnen P3/5H, Baureihe 38.10-40 is de Pruisische P8, Baureihe T38.10-40 is eveneens de Pruisische P8 gecombineerd met een aangedreven tender en de Baureihe 38.70 is de Badische Staatsbahnen IV e2-6. De Baureihe 38 is vooral bekend geworden door de P8 die in grote aantallen is gebouwd.
De locomotief had uiteindelijk zeer goede rijeigenschappen, was zuinig en betrouwbaar. Door de niet optimaal uitgelijnde heen en weer gaande massa's had de locomotief een onrustige loop boven de 100km/u. Daarom mocht de locomotief uiteindelijk niet harder dan 100km/u. De P8 heeft door heel Duitsland gereden en ging ook regelmatig de grenzen over. De locomotief werd ingezet voor reizigerstreinen, maar was sterk genoeg om ook nog goederenwagons mee te nemen. Door de geringe asdruk was dit een ideale machine voor de neven baantrajecten waar de locomotief zowel voor reizigerstreinen als goederentreinen werd ingezet. Ook tot ver na de oorlog was deze locomotief de ruggengraat van het spoor en mag zeker op een periode II en III modelbaan niet ontbreken.
In het Merkbuch für die Fahrzeuge der Reichsbahn uitgave 1953 (https://www.lokmalanders.de/media/4a003 ... fffff2.pdf) staat op bladzijde 154 een tabel met km/std, Wagengewicht in t en Steigung. De tabel bestaat uit drie delen, D-, F- u Eilzug, Personenzug en op de volgende bladzijde Güterzug. Hieruit kunnen we halen dat de locomotief de volgende treinmassa moet kunnen trekken;
Tabel D-, F- u Eilzug
In het vlakke land 365t met 100km/u
op een 5‰ helling 130t met 100km/u
op een 10‰ helling 120t met 80km/u
op een 20‰ helling 115t met 50km/u
op een 25‰ helling 120t met 40km/u
Tabel Personenzug
In het vlakke land 320t met 100km/u
op een 5‰ helling 140t met 95km/u
op een 10‰ helling 115t met 80km/u
op een 20‰ helling 115t met 50km/u
op een 25‰ helling 120t met 40km/u
Tabel Güterzug
In het vlakke land 360t met 90km/u
op een 5‰ helling 145t met 90km/u
op een 10‰ helling 145t met 70km/u
op een 20‰ helling 100t met 50km/u
op een 25‰ helling 105t met 40km/u
Aan de hand van bovenstaande tabel beoordeel ik de locomotief.
Het model
Waarschijnlijk is het model tweedehands aangekocht, kan het me niet meer herinneren. Het model wordt geleverd in de bekende plastic doos. De Br 038 772-0 met bestelnummer 7169 ligt in een houder met een fluweelachtige buitenkant en dito gevoel. De handleiding is tevens onderdeel van de verpakking en er zit geen flap waarmee je de houder uit de doos kunt tillen. Eenmaal uitgevouwen 3 foto's en 1 tekening. Op de achterzijde 1 foto. Aan de zijkant nog een verwijzing in drie talen naar een gebruiksaanwijzing, maar die zit er niet meer bij. De handleiding laat middels foto's zien waar de lamp zit, de koolborstels met bestelnummer, waar je de motor mag smeren en welke onderdelen er zijn en hoe de tender er van binnen uitziet. Op de achterzijde op welke punten je de wielen mag smeren. Dat is alles, dus niet een locomotief voor beginners.
Het model van de Br038 772-0. Op de foto is zichtbaar dat ik het DB schild heb weggepoetst, een eerste aanvang om de locomotief terug te brengen naar DRG tijd. De "de Witte" windgeleiders moeten dan ook worden verwijderd. Wat rest zijn decals.
Het model ziet er goed uit, maar je kunt zien dat het model al gedateerd is. Zo is er een gietlijntje zichtbaar op de dom en de zandkasten. Alle opschriften zijn leesbaar, al moet je voor de meeste opschriften een vergrootglas erbij halen. Maar dan kun je de teksten goed lezen. Ik heb vrij veel foto's kunnen downloaden, niet allemaal met precies het nummer van dit model. Wel is daaruit naar voren gekomen dat de locomotief van Fleischmann "te netjes" is. De kap van de locomotief is rijk gedetailleerd, maar alle leidingen e.d. liggen te netjes op de ketel in vergelijk met de foto's van de echte locomotief. Slechts een beperkt aantal details zijn later los opgezet, te zien aan het ontbreken van dezelfde gietlijn als op de dom en zandkasten. Bij het nameten van de wiel diameters blijkt dat de grootste afwijking bij de aandrijfwielen is met 1,2%. Het valt dus allemaal binnen de toleranties. Dat kan niet gezegd worden van de totale lengte, deze wijkt +5% af. Daar ben ik aan de hand van een tekening nog mee verder gegaan. De locomotief alleen, dus zonder tender, wijkt met +1,86% af. De tender wijkt ruim 5% af. Dan blijkt dat de wielen van de tender ongeveer 5,9% te groot zijn, daar komt dan nog de flens bij om het op de rails te houden. Wel moeten we in gedachten houden dat alle tender wielen zijn voorzien van rubber. Eveneens is niet duidelijk welke tender achter de locomotief hangt, volgens de gegevens in het Merkbuch is het verschil in lengte te verwaarlozen. Het is overigens zinvol om eens de tenders in het Merkbuch te bestuderen, dan onderaan in de kolommen, omdat daar opgesomd wordt welke locomotieven met dat type tender werd uitgerust. Je kunt dan zien dat de combinatie locomotief en tender veel minder vaste combinaties zijn dan hier op het forum wel eens neergeschreven.
Mijn kritiek ligt bij de stroomopname van de locomotief. Alleen de grote aandrijfwielen zijn voorzien van stroomafnemers. De loopwielen zijn van binnen van plastic en alleen een stroomafnemer op de rand van de flensen zou kunnen, maar door de wijze van ophanging wordt dat dan erg kwetsbaar. Bij de tender is niets mogelijk omdat alle wielen voorzien zijn van rubber. Dit kan tot gevolg hebben dat de afstand van de grote aandrijfwielen net iets kleiner is dan de lengte van een plastic kruisstuk bij meegebogen wissels. Ik heb met het testen niets gemerkt, in ieder geval is het een hint richting gemetalliseerde kruisstukken om problemen voor te zijn. Een ander punt is dat deze locomotief alleen aan de tender zijde is voorzien van een Arnold koppeling. Als er aan de voorzijde een koppeling moet komen moet je een andere "houder" voor de voorloop wielen bestellen.
De testrun
Het model met bestelnummer 7160 weegt gemeten 83 gram. De locomotief is beproefd op mijn stokoude testbaan en op mijn trekkracht testbaan. De stokoude testbaan heeft allerlei rariteiten, er zit een boog in met een radius <R1(182), R1(194,6) en R2. Verder twee meegebogen wissels R1/R2 met de scherpe kanten tegen elkaar. Bogen die direct aansluiten op een Engels wissel. Allemaal ingrediënten waarop een locomotief of wagon soms de mist in kan gaan. Deze locomotief rijd rommelig over het Engels wissel, geen ontsporing of zo, maar wel stoot geluiden. Twee meegebogen wissel met de scherpe kanten tegen elkaar en beiden op afslaand is een recept voor ontsporing. Nu komt zo'n combinatie volgens mij in het echt niet voor.
Op de trekkracht testbaan is er getest met de Arnold Ass 7095 transformator. Parallel aan de aansluiting van de rails is een DMM verbonden om de spanning af te lezen. De locomotief eerst wat rondjes alleen laten rijden. Daarna werd er een testsleep aan de haak gehangen oplopend tot 10 Rheingold rijtuigen of 8 Hecht rijtuigen/bagagewagon//postwagon. Omdat deze locomotief op alle tenderwielen rubber heeft, heb ik gemeend de acht Hecht rijtuigen uit te breiden met vier extra rijtuigen met een gewicht van 144,2t, dus de gehele trein van 12 rijtuigen weegt dan 484,2t. De tijd werd genoteerd en met een programma worden dan de snelheden uitgerekend. De stijging en daling op de trekkracht testbaan loopt van 0,1% (1‰) tot en met 1,7% (17‰, kort traject in de linker boog), gecontroleerd met een digitale hoekmeter.
trekkracht testbaan
De keuze voor Rheingold rijtuigen is een suggestie van Sander (@Sibbesuisje). Deze rijtuigen zijn standaard voorzien van verlichting. De stroomafname gaat via veertjes die tegen de as drukken. Dit geeft een betrouwbare stroomafname en de extra weerstand is minimaal en een stuk lager dan de standaard slepers. De wagons uit de Hechtserie en de aangehangen extra vier rijtuigen zijn (nog) niet voorzien van verlichting. Met deze rijtuigen wil ik later ook op mijn eigen baan gaan rijden. Als je precies wil weten welke wagons dat zijn dan kan dat, in dit draadje viewtopic.php?p=276706#p276706 kun je dat zien. De locomotief was gelijk getest met mijn andere test van de Fleischmann 7159, echter in trekkracht kwam het niet verder dan 7 Rheingold rijtuigen en dat voor een locomotief waarvan de tender op alle wielen was voorzien van antislip bandjes. Deze zijn ietwat doorzichtig, maar door waarschijnlijk de leeftijd glad geworden, niet helemaal onbekend bij kunststoffen. Dus voor deze test heb ik de bandjes vervangen voor nieuwe rubberen bandjes met bestelnummer 547001, dit bestelnummer is vervangen door bestelnummer 948001. De bandjes passen perfect.
Analoog
Nergens een verwijzing hoe hoog de baanspanning mag zijn, kan zijn dat dit in een niet meer aanwezige handleiding heeft gestaan. Fleischmann kennende zal dit lopen van 4Volt t/m 14Volt gelijkspanning, de trafo gaat niet verder dan ±13,5Volt (gevolg van 220 naar 240 als netspanning). Deze transformator heeft in het lage bereik een niet zuivere gelijkspanning, dit heeft tot gevolg dat de motor blijft draaien op lage tot zeer lage snelheden. Met 13,4Volt gaat de locomotief als een TGV over de baan, maar liefst omgerekend gemiddeld 281,79km/u. Het minimum voltage waarbij de locomotief nog vooruit komt is ongeveer 2,8Volt, dit geeft een gemiddelde snelheid van 32,39km/u. Met een sleep van 10 Rheingold rijtuigen (equivalent van 520t) haalt de trein bij een baanspanning van 12,3Volt gemiddeld 221,27km/u, dat is heel veel harder dan in het echt. De regelaar teruggebracht naar ongeveer 4,1Volt. Met een sleep van 10 Rheingold rijtuigen rijd de trein dan gemiddeld 6,49km/u. Omdat de hellingen op mijn testbaan variëren van 0,1% (1‰) tot en met 1,7% (17‰) valt dit buiten de tabel, de locomotief presteert in model meer dan in het echt. De set met Hecht wagons/rijtuigen (equivalent van 340t) met de extra aangehangen vier rijtuigen (144,2t) heb ik op 13,2Volt getest. De snelheid was redelijk constant met 268,88km/u. Veel te hard. Ook hier het idee dat als je tegen de locomotief zou zeggen dat er twaalf wagons aan de haak hingen hij terug zou zeggen nee hoor, ik heb niks aan de haak. Dit is te zien aan de maximum snelheid alleen en met wagons. De set met Hecht wagons/rijtuigen en extra aangehangen vier rijtuigen ook nog geprobeerd bij de lagere spanning van 4,3Volt. De trein haalt dan een gemiddelde snelheid van 49,36km/u en dat valt binnen de tabel met de aantekening dat korte stukken op de testbaan 10‰ meer helling had.
Het rapportcijfer
In het verleden zijn er al testen geweest waarbij rapportcijfers werden gegeven. Bij trekkracht heb ik de waardering gewijzigd in maximaal 3 punten, extra trekkracht een bonuspunt, minder trekken dan in het echt een aftrek punt. De reden daarvoor is dat de trekkracht te veel het stempel drukte op de eind beoordeling. In de vorige testen kan ik die toevoegen, maar omdat de score daar goed was zal dat op het totaal niet gaan veranderen. Met de nieuwe opstelling kom ik tot het volgende;
Details 9,67
Bouwkwaliteit 6,00
Bedrukking 10,00
Loopeigenschappen 7,50
Bochtengedrag 9,00
Snelheid 10,00
Trekkracht analoog 13,33
Trekkracht digitaal nvt
Totaal indruk 9,36
Door de manier van noteren in een rekenprogramma wordt enige subjectiviteit onderdrukt omdat genoemde onderdelen bestaan uit meerdere meetpunten. Er zijn wat zaken die een verklaring behoeven. Details 9,67 omdat gietlijnen zichtbaar zijn. Bouwkwaliteit een 6,00 omdat de lengte niet klopt met een gemiddelde afwijking van 5,12%, de handleiding zeer summier is en de wielen van de tender te groot zijn met een afwijking van 5,12%. Bedrukking een 10,00. Alles is leesbaar en zo te zien volledig. De loopeigenschappen zijn gewaardeerd met een 7,50 omdat de locomotief op slechts 6 wielen stroom af neemt en dit geeft een risico op de langere kruisstukken in wissels. Daardoor is de locomotief ook gevoelig voor vuile rails. Bochtengedrag een 9,00 omdat de locomotief niet door twee meegebogen wissels op afslaand komt. Snelheid een 10,00, locomotief gaat veel harder, maar dat is prima te temperen met de spanningsregelaar. Voor trekkracht heb ik vanwege de acht wielen met rubber in de tender extra rijtuigen toegevoegd. De snelheid met aangehangen wagongewichten wordt ruimschoots gehaald en zijn hoger dan beschikbaar in de tabel (Merkbuch für die Fahrzeuge der Reichsbahn uitgave 1953 (https://www.lokmalanders.de/media/4a003 ... fffff2.pdf) bladzijde 154). Het rapportcijfer voor trekkracht is daarom een 13,33 geworden. Bij elkaar komt de totale waardering uit op een 9,36.
Ombouwen naar digitaal
Als je de locomotief opent zul je zien dat de ruimte niet overweldigend is. Ik heb een ruimte opgemeten, de maten zijn ongeveer omdat mijn digitale schuifmaat niet overal direct bij kan, de opgegeven maten zijn dus een uitkomst uit een berekening. Tussen de uitbouw van de ketel in de machinisten ruimte en de ketel zit een kleine lege ruimte met de maten ±9,72mm breed, ±3,04mm diep en in het midden ±8,3mm hoog en aan de zijkanten ±6,38mm hoog. Er zijn inmiddels decoders die in deze ruimte zouden moeten kunnen passen zoals de D&H PD05A (5,2×8,0×2,5mm), Zimo MX615 (8,2x5,7x2mm) of MX616 (8x8x2,4mm).