Добрый день, товарищи! (Goedendag kamaraden!)
“Onbekend maakt onbemind”, volgens een Nederlands spreekwoord. En dat is niet altijd terecht, en dat geldt zeker voor de Russische spoorwegen. Één van de grootste spoorwegbedrijven ter wereld, met een lijnennet dat voert door toendra’s, steppe’s, taiga’s, steden, landbouwgebieden, verbindingen boven de poolcirkel en gebergte’s als de Oeral en Kaukasus moet toch een interessante historie hebben. Helaas is daar ook weinig van bekend, mede door het lastige politieke klimaat, en bovendien was tijdens de Koude Oorlog de spoorwegen van strategisch belang. Wat dat betekent hoef ik hobbyïsten die in de voormalige DDR foto’s hebben gemaakt van de Deutsche Reichsbahn niets uit te leggen. Dat desondanks de Russische spoorwegen nog steeds functioneren zegt veel over het bedrijf en de mensen die daar werken.
Ik ben in mijn jeugd begonnen met een Märklin treinbaan, maar daar naast interesseerde ik mij ook voor de spoorwegen in het algemeen. Bij De Slegte vond ik vele boeken, die nu een uitgebreide collectie vormen in mijn boekenkast. Daar heeft ook internet niets aan kunnen veranderen. Mijn eerste kennismaking met de Russische M62 was niet best: ik vond het een uitermate lelijke locomotief, net zoals de Britse Class 24. Het leek wel of men bij beide locomotieven geen enkele oog had voor design. Maar hoe onbekender een onderwerp, des te meer motiveert het mij om de geschiedenis daarvan uit te zoeken. En daarbij kreeg ik toch bewondering voor de SZD (nu RZD) M62.
De SZD/RZD M62
De locomotief is ontworpen door ingenieurs van de Voroshilovgrad Locomotive Factory (tegenwoordig Luhansk), die een behoefte voorzagen voor een lichtere diesellocomotief, in tegenstelling tot de grote locomotieven die toen gebouwd werden. Dat was vrij uniek, want in een planeconomie worden alleen producten ontworpen en geproduceerd als daar een order voor uitgaat.
Ontwerpen begon ongeveer in 1962, en in 1964 reed het eerste prototype.
Bij het ontwerpen was men uitgegaan van:
— De locomotief moest degelijk gebouwd worden, zodat het overal in Rusland ingezet kon worden, in de meeste lastige klimatologische omstandigheden.
— Techniek moest eenvoudig zijn, eventueel moest een technisch bedrijf zonder spoorwegkennis reparatie’s kunnen uitvoeren.
— De locomotief moest binnen het Europesche vrijruimteprofiel passen, zodat inzet in het Oblast Kaliningrad ook mogelijk was. Tevens zou de locomotief dan ook geschikt zijn voor export.
Deze eisen hadden wel enkele keerzijde’s:
— Voor het geleverde vermogen was de locomotief nogal zwaar. Later zouden enkele spoorwegbedrijven (o.a. PKP) de inzet van de M62 beperken vanwege de hoge asdruk (geen idee waarom men nooit een A1A-A1A variant heeft ontwikkeld).
— Door het hoge eigen gewicht en de bewust eenvoudig gehouden techniek was de locomotief niet zuinig, en bovendien zorgde de niet altijd ideale verbranding van diesel voor flinke rookwolken.
— Vanwege de eenvoud is er geen installatie aangebracht voor de treinverwarming. Voor Rusland niet echt een probleem, daar de meeste personenrijtuigen zelfvoorzienend zijn. Maar voor de export was dit lastig.
Maar de gok pakte goed uit. Van de M62 werden maar liefst 7164 eenheden gebouwd, alleen al voor de Russische spoorwegen zijn er 3273 afgeleverd. Een onbekend aantal zijn er bij de Russische krijgsmacht terecht gekomen, en de locomotief is geëxporteerd naar de voormalige DDR (“Taiga-trommel”), voormalige Tschecho-Slowakijë, Hongarije, Polen, Noord-Korea, Mongolië en Cuba. De locomotief is tussen 1965 en 1990 in productie geweest, 25 jaar lang! De M62 was in heel Rusland te vinden, maar door de opkomende electrificatie zijn ze steeds minder rondom de grote steden te zien. In Siberië zijn ze echter nog onmisbaar, maar ook in ander gebieden waar het klimaat harde eisen stelt aan het materieel.
Het einde?
Inmiddels zijn de eerste exemplaren bij de sloop beland, maar er zijn er ook die in diverse musea staan. Dat verdient deze locomotief wel. In Rusland is er een heuse fanschare onder de treinliefhebbers voor deze locomotief. Echter, er rijden er nog steeds veel rond.
In Polen is de M62 geliefd bij particuliere vervoerders vanwege hun betrouwbaarheid. De meeste zijn inmiddels verbouwd met Catapiller of MTU diesel motoren, voor een zuiniger energieverbruik en betere milieuprestatie’s.
In Mongolië kan de M62 nog steeds niet gemist worden. Deutsche Bahn heeft nog steeds 7 machine’s in hun bestand, een aantal zijn verkocht aan Noord-Korea.
Ook in Rusland zijn hun dagen nog niet geteld. Luhansk neemt inmiddels oude exemplaren terug, en reviseert ze compleet, waarbij o.a.:
— Verroest plaatwerk wordt vervangen, en de locomotief compleet wordt overgespoten.
— Motoren worden uit elkaar gehaald en volledig gereviseerd.
— Zowel de luchtinlaat als de luchtuitlaat wordt verbeterd, voor een betere verbranding van de diesel.
— Verstuivers worden vervangen door nieuwe en betere exemplaren.
— Electrische kabels worden vernieuwd en vervangen, oude electronica maakt plaats voor nieuwe.
(Bekijk dit filmpje maar op YouTube).
Kortom, de M62 is zeker de komende jaren niet van het spoorwegnet verdwenen.
Fleischmann M62
Zelf heb ik de Fleischmann M62 725210 gekocht bij de N-Spoor Store. Daar heb ik gelijk een decoder laten plaatsen van LokPilot (5 micro DCC 59827). De locomotief is typisch Fleischmann: metalen frame en kunststof kap. Er zitten weinig aangezette details aan, maar dat stoort mij niet. Om die reden is het een ideale locomotief om nieuwe trajecten uit te proberen. Kleurstelling en bedrukking haarscherp. De locomotief heeft buffers, waardoor inzet alleen in het Oblast Kaliningrad mogelijk is. In dat opzicht zou ik Fleischmann willen vragen om ook een exemplaar zonder buffers uit te brengen. De locomotief heeft met de rijrichting wisselende verlichting, die m.b.v. een decoder aan en uit te zetten is. Motorisch is de locomotief een tikkie achterhaald: er is nog steeds een 3-polige motor gemonteerd, die beide buitenste assen van het draaistel aandrijft (A1A-A1A), trekkracht is prima door twee anti-slipbandjes die asymmetrisch over beide draaistellen zijn aangebracht. Loopeigenschappen zijn echter voltreffelijk, zoals elke draaistellocomotief, en bij de M62 zit er ook niets de draaistellen in de weg. Conclusie: naar huidige maatstaven iets achterhaald, maar de locomotief is wel gunstig geprijsd. Techniek is beproefd, loopeigenschappen zijn prima.
Inzet
Ik bouw mijn treinbaan niet volgens een bepaald land of tijdperk, maar ik wil wel voor elke locomotief een passende trein hebben. En dat is voor een Russische locomotief niet eenvoudig. Op het ogenblik zet ik deze locomotief in met Russische personen rijtuigen van PIKO, uit de productie van voor 1989 uit de voormalig DDR. Dat zijn de PIKO rijtuigen 5 4145 190, 5 4145 191 en 5 4145 192, SZD personen rijtuigen in resp. groen, roodbruin en blauw-witte kleurstelling. Hoog op mijn verlanglijstje staan ook de nieuwe SZD rijtuigen van Minitrix (18252).
Voor zover mij bekend zijn er geen Russische goederenwagens. Maar ik hou mij aanbevolen, als iemand meer informatie heeft.
Eindconclusie
Leuke exoot, zou fijn zijn om er een goederentrein bij te hebben, maar wie weet komt dat nog. Overweeg om er nog één bij te kopen.
Vraag aan Fleischmann: kom ook met een exemplaar zonder buffers.
M62 onder de poort van station Kaliningrad.
Inzet met SZD rijtuigen van PIKO.
Het origineel. Het is een misvatting om te denken dat alles in Rusland grauw en grijs was. Bron: Wikipedia.
