Door: Robert Wienesen
Eindelijk was het dan zo ver, zo vlak voor de feestdagen werd de V60-Oost van Fleischmann uitgeleverd in de winkels. Was het het wachten waard? Dat gaan we nu uitvinden in een ietwat uitgebreidere test van dit kleine lokje met twee kleurenvarianten (waarvoor een bedankje richting H@ns), de ACTS en BLS Cargo lok.
Geschiedenis/Grote voorbeeld
De geschiedenis van deze lok begint in de jaren ’50 van de vorige eeuw, achter het ijzeren gordijn in de DDR. Daar werd opdracht gegeven door de Deutsche Reichsbahn (DR) om een vervanger te ontwikkelen voor de nog alom vertegenwoordigde stoomtractie op de rangeerterreinen, waar loks uit Pruisische tijden nog steeds de dienst uitmaakte. In 1959 was het eindelijk zover toen de eerste twee prototypes de fabriekshallen in Babelsberg verlieten. In de daarop volgende twee jaar volgde nog vijf andere prototypes alvorens er in 1962 kon worden begonnen met de levering van een serieproduct.
Uiteindelijk werden er over een tijdbestek van twintig jaar ruim 2000 loks geproduceerd, grotendeels in Heningsdorf gebouwd, voor diverse landen achter het ijzeren gordijn. De eerste serie had nog de kenmerkende V voor het nummer staan, de latere loks werden direct met een computernummer als serie (Baureihe) BR 106 geleverd. In 1975 zit men inmiddels op duizend loks en moet er doorgenummerd worden, als serie 105 totdat in 1982 de 105 165 op de baan komt als laatste lok voor de DR.
Met het samengaan van de Deutsche Bundesbahn (DB) en de DR worden de loks opnieuw vernummerd tot BR 346. Overigens stonden er toen al vele aan de kant want ook de DDR had te maken met de neergang van het goederenvervoer over het spoor. Uit dit overschot aan loks hebben diverse maatschappijen in binnen- en buitenland hun V60 Oost te danken. Zo komen we ze tegen bij ACTS en ShortLines in Nederland. De ACTS kocht er vijf in Tsjechië en nummerde ze tussen 6001-6005. Het voorbeeld dat fleischmann heeft gekozen is de 6002. Deze lok is inmiddels doorverkocht via Shortlines naar VolkerRail.
De BLS kocht ook een lok voor rangeerwerkzaamheden in Cornaux, rond een groot petrochemisch industriecomplex. Het bleek een miskleun. De lok kon de zware ketelwagenslepen niet rangeren en is daarom snel doorverhuurd aan de OeBB waar ze in ieder geval tot 2004 te vinden was. De diensten zijn inmiddels overgenomen door een MaK-lok type G1000 BB.
Het model
Kijk het kriebelt dus die lok gaan we gelijk uitpakken. Eerst eens een kijkje naar het model zelf, de techniek komt zo wel. Het model moet er immers ook nog goed uit zien. En het is geen teleurstelling. Ik zie een herkenbaar V60 typisch lokje met vier assen en een blinde as met drijfstang en een fijn uitgevoerd hekwerk. Ja het is duidelijk een rangeerlok. En deze is herkenbaar als Oost-Duits V60 lokje.
Even verder inzoomend. De loks in deze test zijn beide iets verschillend van elkaar maar globaal gesproken is de kleurstelling correct en lopen de kleuren niet (BLS Cargo) of nauwelijks (ACTS) in elkaar over. De BLS-lok is echter een meer monochroom rood model en iets simpeler qua kleurstelling.
Bij de ACTS valt mij op dat de bedrukking op de motorhuif op de roosters vooraan niet helemaal 100% dekkend is qua gele kleur. Nu moet worden gesteld dat het geen afbreuk doet aan het model zelf, het creëert wat extra dieptewerking en een verweert uiterlijk.
Bij beide modellen is de beschrifting van goede kwaliteit. Het is loepzuiver gedrukt en kan deels met het blote oog gelezen worden (afhankelijk van de leesbril noodzaak). Bij de BLS lok gaat het om de Em 845 001-7 en op de snoet staat duidelijk “Petroplus” met een rood logo. Dat logo is overigens van de petrochemische reus waar de lok rangeerdiensten voor ging verrichten.
De ACTS lok is de 6002. Logo’s staan erbij en de lok is herkenbaar voor mij, ook al ben ik de lok van dit type maar een enkele keer tegen het lijf gelopen in het Westelijk havengebied (Amsterdam).
Qua detail doen beide loks het redelijk tot goed. De kap is grotendeels van metaal om het gewicht te verhogen. De details zoals de handrail aan de bovenrand (rondom) de huif een aaneen gegoten deel is van de kap. De roosters en deuren die toegang verschaffen tot de machineruimte en de bok zijn allemaal aanwezig. De handgrepen naast de deur en de handgrepen voorop de loks zijn van los aangezet plastic. Dit geeft de handgrepen de benodigde flexibiliteit waardoor de kans op breuk/verbuigen beperkt is, het is echter wel wat dikker als een stukje geëtst messing. De verschillende uitvoering van de handgrepen op het rangeerbordes is conform de werkelijkheid. Top, geen beknibbeling op dat soort details.
Technische uitrusting
Het openen van de lok is een simpel klusje. Het is in principe niet meer dan een schroefje losdraaien en de kap komt los van het wielstel. Door deze even recht omhoog te tillen heb je toegang tot de fijne mechanische onderdelen en de print binnenin de lok. De kap kan je naast je neerzetten. De handgrepen naast de deur zijn echter iets langer als de metalen kap zelf en zullen iets buigen. Op zich geen probleem maar het is iets om rekening mee te houden.
Het model is uitgerust met een klein motortje (vijfpolig) met een vliegwiel, hetgeen het model de benodigde schwung geeft om over kleine spanningsonderbrekingen te komen. Qua innerlijk heeft de lok veel weg van recente constructies als de V60- West en de BR 70-stoomlok. De motor drijft overigens direct via een messing worm een setje tandwielen aan op 4 assen. De as onder het machinistenhuis heeft op de wielen antislipbandjes.
Opvallend en ook ietwat ongelukkig is de constructie voor de inbouw van decoders. Het grootste probleem is ruimte onder de kap. Klaarblijkelijk heeft Fleischmann daardoor geen kans gezien om een stekkerverbinding voor de decoder aan te brengen waardoor er gesoldeerd moet worden. Gelukkig is de print (die overigens op de wielbasis van het chassis ligt) wel voorzien van soldeerpunten en is het digitaliseren met de inmiddels beschikbare handleidingen op internet uitvoerbaar. Het is echter een gemiste kans dat er niet naar een oplossing is gezocht om een stekkerverbinding toe te voegen.
Let ook op dat de ruimte voor de decoder beperkt is. Een DHL-160 decoder is eigenlijk te fors voor de beschikbare ruimte maar past nog wel onder de kap (een DHL-050 (Z-spoor decoder, Selectrix) is wellicht een betere keuze), terwijl bij de DCC decoders een Kühn-decoder (N-025) te dik is. De Tran DCX-75D is wel zeer geschikt door z'n beperkte afmetingen. Maar met slechts een muisklik verder staat de ombouwbeschrijving in woord en beeldgemaakt door Jos, dat maakt een hoop duidelijk.
Laatste punt is de verlichting. De lok is in principe uitgerust met driepunts frontverlichting aan beide zijden. Deze verlichting wisselt echter niet met de rijrichting. Het is voor de Duitse spoorwegen overigens correct dat er beiderzijds een A-sein wordt gevoerd en idem voor Zwitserland dus op zich is dat niet het ergste. En voor de digitaalrijders onder ons: het inbouwen van de decoder levert schakelbare frontverlichting op met de rijrichting.
Tijd om de kap erop te zetten, we gaan…
De baan op
De lok heeft analoog goede rijeigenschappen. De lok rijdt door krappe bochten en over wissels. Ook als deze niet gepolariseerd zijn. De lok is redelijk krachtig voor z’n formaat maar haalt het niet bij de inmiddels veel oudere V60 (West) van Minitrix. Daar de lok echter is bedoeld voor rangeerwerk en de bediening van privé aansluitingen dus in principe hoeven er geen gigantische treinen achter te hangen. In ieder geval is een trein van 40 assen (10 soepel rijdende Minitrix Graansilowagens) geen enkel probleem om in beweging te zetten.
Verpakking
De lok wordt geleverd in het bekende Fleischmann doosje met de handleiding in de papieren wikkel. Op de wikkel is de handleiding gedrukt, even summier als altijd. Het had de heren uit Heilsbronn gesierd als ze een exploded view tekening met de nummers van reserve onderdelen en een korte inbouwhandleiding voor de decoder hadden toegevoegd.
De lok zit overigens stevig in de plastic inlay geperst, hetgeen niet echt bij Fleischmann hoort. De lok is overigens gemakkelijk te verwijderen uit z’n huisje door even stevig met de geopende verpakking op de muis van de andere hand te tikken. Floep en de lok ligt dan keurig in je hand, klaar voor gebruik.
Overige
De loks zijn uitgebracht in een vijftal uitvoeringen (2009).
- 7220 01, BR V60 van de DR, Tp. III, oranje-geel (met DCC decoder verkrijgbaar onder 7220 81)
7220 02, BR 346 (ex V60) van de DB AG, Tp. V-VI, verkeersrood
7220 03, Em 845 van BLS Cargo, Tp. V, verkeersrood
7220 04, BR 346 (ex V60) van de Pressnitztalbahn, Tp. V-VI, blauw
7220 05, 6002 (ex V60) van ACTS, Tp. V, paarsblauw-gele band
Gegevens
Merk: Fleischmann
Type: BLS Cargo Em 845 en ACTS 6002, ex V60 Oost
Schaal: 1:160, spoor N
Tijdperk: V (beide loks)
Catalogusnrs: Basisnummer 7220, laatste twee nummers geven de versies aan (voor de test 03 en 05)
Frame: metaal
Opbouw: grotendeels metaal
Stroomafname: 4 assen, 2 antislipbandjes
Motor: vijfpolig, met klein vliegwiel
Verlichting: driepunts frontverlichting uit een enkele led (warmwit).
Decoder: nee, wel semivoorbereid met soldeerpads
Krachtoverbrenging: via messing worm en tandwielen
Rijeigenschappen: goed, regelmatig. Ook kruipend mogelijk.
LoB: 68 mm
H: 29 mm
B: 18 mm
Gewicht: 42 gram
Min. Radius: geschikt voor R1
Koppeling: standaard N-spoorkoppeling, NEM 355 adapter aanwezig.
Prijs: adviesprijs €125,- (2009), €139 (nieuwe loks in 2010)
Bronnen (stand: 12 januari 2010)
http://de.wikipedia.org/wiki/DR-Baureihe_V_60
http://www.fleischmann.de
http://home.planet.nl/~wisse558/Exploitanten/ACTS.htm
